Mục Lục
Ở Việt Nam, các bệnh lý về gan như xơ gan, suy gan, viêm và ung thư gan ngày càng trở nên phổ biến hơn. Chú ý là các bênh lý này đều liên quan mật thiết đến nhau và khi trở nặng gần như không có khả năng chữa trị. Trong phạm vi bài viết này sẽ là các thông tin về suy gan để người đọc cùng tìm hiểu và rút ra kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe hữu ích.
Tìm hiểu về bệnh suy gan và chức năng gan
Gan nằm ở bên phải ổ bụng kéo dài đến giữa bụng, lá gan có kích thước to gần bằng nửa quả dưa hấu, cân nặng khoảng 1,3kg chiếm 2% trọng lượng cơ thể của người lớn. Gan tiếp giáp với nhiều bộ phận gồm dạ dày (phía trước bên phải), thận phải (phía sau bên phải), ruột non – ruột già (phía dưới), túi mật (mặt sau).
Chức năng chính của gan
Trong cơ thể, gan đảm nhận vị trí và chức năng quan trọng, là trung tâm chuyển hóa chất béo, carbohydrate, protein trong thức ăn thành năng lượng, chất dinh dưỡng để nuôi sống các tế bào và các cơ quan, đảm bảo hoạt động của cơ thể.
Gan có khả năng dự trữ năng lượng như protein, glycogen (tạo glucose cho đường máu), lipit, sắt, và các vitamin khoáng chất khác như vitamin K, E, A, D, B12. Do vậy cơ thể sẽ luôn đảm bảo sản sinh lượng hồng cầu mới.
Chức năng tổng hợp ở gan cũng khá đặc biệt, cụ thể có đến 50% lượng protein nuôi cơ thể là do gan sản xuất, hay phải nói đến vai trò tổng hợp các hormone angiotensinogen, albumin, protrombin, heparin, fibrinogen của gan giúp điều hòa huyết áp, tham gia quá trình sự đông máu và ngăn chặn sự cố rò rỉ mạch máu.
Nhiều chức năng khác ở gan như:
- Gan sản sinh mật.
- Khả năng ức chế vi khuẩn xâm nhập vào gan thông qua ruột.
- Khả năng thanh lọc và đào thải độc tố bất lợi ra khỏi cơ thể.
- Chức năng chuyển hóa thành phần của thuốc thành dạng dễ hấp thụ và có tác dụng với cơ thể.
- Cân bằng hormone.
Tóm lại, gan là một bộ phận nắm giữ vị trí trung tâm, có vai trò quan trọng đối với sự sống, do vậy gan cũng là bộ phận phải gánh chịu nhiều hoạt động và dễ bị tổn thương. Khi gan phải làm việc quá công suất trong một thời gian dài, gan không có thời gian nghỉ ngơi và các biện pháp phục hồi kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng gan suy, nặng hơn là viêm gan, xơ hóa và ung thư.
Nguyên nhân chính của suy gan
Trường hợp suy gan cấp tính
Suy gan cấp là tình trạng bệnh diễn ra thời gian ngắn, đột ngột mặc dù trước đó người bệnh không có biểu hiện của xơ hay viêm gan. Các nguyên do chính của suy gan cấp phải kể đến.
- Lạm dụng thuốc, sử dụng quá liều không đúng cách gồm các loại thuốc pracatemol, thuốc kháng viêm không steroid hoặc thuốc đông y chứa ma hoàng, bạc hà hăng, cây kava, bán chỉ liên,…
- Viêm gan do nhiễm virus A, B, C.
- Ngộ độc nấm Amanita phalloides hoang dã.
- Rối loạn chuyển hóa, do mắc bệnh Wilson, hoặc trong quá trình mang thai bị gan nhiễm mỡ.
- Bệnh lý tự miễn, hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào và cơ quan khỏe mạnh khiến gan bị tổn thương gây suy gan.
- Ung thư do di căn từ các cơ quan khác hoặc ung thư tại gan.
- Biến chứng của gan nhiễm mỡ.
Triệu chứng thường thấy ở suy gan cấp tính là người bệnh mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, vàng da mắt, đau ở mạng sườn phải.
Trường hợp suy gan mãn tính
Suy gan mãn tính thường xảy ra âm thầm trong thời gian dài có khi đến vài năm mới phát hiện, nguyên nhân chính là sử dụng rượu bia lượng lớn liên tục hoặc do bị xơ gan giai đoạn đầu. Một số nguyên do khác có thể do hậu quả sau khi gan bị viêm A B C nhưng không được hồi phục hoàn toàn gây ra suy yếu.
Biểu hiện của suy gan mãn tính không rõ rệt mà tiến triển từ từ đúng như đặc tính bệnh lý, thường chỉ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn không rõ nguyên nhân và dần dần mới chuyển qua vàng da mắt, xuất huyết khi gan suy cấp độ nặng hơn.
>>> Bài viết có liên quan: Một số vấn đề về bệnh xơ gan.
Bí quyết để có lá gan khỏe mạnh
Nhận thức được vai trò của gan cũng như các nguyên nhân dễ khiến gan bị suy, bị tổn thương, người đọc cần nằm lòng 3 bí quyết sau để bảo vệ và phục hồi lá gan cơ thể thường xuyên khỏe mạnh.
Ăn gì cho gan khỏe
– Cà phê, tưởng không đúng mà đúng không tưởng, nhưng phải là cà phê nguyên chất và chỉ nên uống 1 tách vào buổi sáng. Lợi ích không ngờ từ cà phê đó chính là khả năng ngăn chặn tích tụ chất béo, chống oxy hóa, giảm men gan, nguy cơ gan nhiễm mỡ và xơ gan, suy gan mãn tính.
– Trà xanh, giống như cà phê, trà xanh chống oxy hóa, giảm men gan và chất béo.
– Ăn tỏi giảm mỡ trong gan.
– Các loại cá béo chứa hàm lượng omega 3, là chất béo tốt cho gan.
– Dầu oliu, dầu mè, dầu hạt cải hay dầu óc chó là dầu chứa chất béo có lợi không chỉ cho gan mà cho cả cơ thể.
– Rau và hoa quả xanh như bơ, chuối, lúa mạch, bông cải, cà rốt,… Là nhóm thực phẩm được khuyến khích bổ sung hàng ngày để gan không phải làm việc quá tải.
– Thực phẩm bổ trợ có nguồn gốc tự nhiên như tinh dầu thông đỏ giúp khắc chế mỡ máu và tiểu đường, tăng cường hệ miễn dịch của gan và cơ thể nói chung. Chú ý nguồn gốc và nguyên liệu thành phần nguyên chất để mang lại hiệu quả tốt nhất. Tinh dầu thông đỏ Hàn Quốc Royal Korean Red Pine là sản phẩm được nhập khẩu chính ngạch và công nhận bởi các chuyên gia y tế về khả năng phòng ngừa tiểu đường và mỡ máu.
Ngoài ra, nên hạn chế tối đa các thực phẩm sau gây hại cho gan, hoặc nếu bỏ được càng tốt:
- Rượu và bia – tác nhân chính khiến gan bị tổn thương.
- Đường tinh luyện có trong bánh kẹo gây nên tiểu đường và suy gan.
- Hạn chế ăn đồ chứa nhiều muối giúp giảm cường độ hoạt động của gan.
- Đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, đồ ăn sẵn làm tăng nguy cơ mỡ máu và xơ gan.
- Sử dụng thuốc lá nhiều cũng là 1 phần tổn hại cho gan.
Tập luyện giúp gan khỏe mạnh
Tập luyện thể thao là phương pháp tích cực đóng góp cho quá trình trao đổi chất, cải thiện hệ miễn dịch cho toàn cơ thể, trong đó có gan. Một số bộ môn thể thao hữu ích phải kể đến như chạy bộ, đạp xe, bơi lội, yoga,…
Đặc biệt đối với trường hợp người béo phì, người bị gan nhiễm mỡ, thì cần kết hợp giữa cả việc ăn uống và tập luyện, chú trọng kiểm soát lượng thu nạp – đốt cháy calo. Các bài tập phù hợp giúp tăng khả năng đốt cháy calo sẽ là chạy bộ, aerobic, boxing,… và tập 3-4 buổi/tuần. Áp dụng bí quyết này, người bệnh vừa giúp kiểm soát cân nặng, giảm mỡ máu vừa tăng cường sức khỏe gan.
Trợ giúp y tế
Có 1 sự thật là người Việt Nam rất sợ đi khám với tâm lý vừa tốn kém vừa sợ phát hiện ra bệnh. Theo các chuyên gia sức khỏe và dinh dưỡng cũng như chuyên gia y tế, nên định kỳ thăm khám sức khỏe 1-2 lần trong một năm.
Việc kiểm tra thường xuyên này sẽ giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng sức khỏe của bản thân, sớm phát hiện các bệnh lý diễn ra âm thầm như xơ gan, tiểu đường, mỡ máu, nhằm ngăn chặn nguy cơ tiến triển bệnh nặng sẽ khó chữa trị. Đồng thời khi thăm khám định kỳ, người bệnh sẽ được tư vấn và hỗ trợ kịp thời cách thức tăng cường và bảo vệ sức khỏe.
Như vậy, hoàn toàn không quá khó để có một lá gan khỏe mạnh với 3 bí quyết trên. Tuy nhiên để có thể thực hiện tốt thì hãy phổ biến kiến thức rộng rãi tới người thân, bạn bè và rủ họ cùng đồng hành và thực hành nhé.